ستایش و نیایش خالق در الهی نامه عطار نیشابوری

نیایش یکی از روحانی ترین لحظات زندگی هر مومن است. در همه ادیان آسمانی متناسب با تلقی و درک مومنان از دین شیوه ها و شکل هایی برای راز و نیاز با معبود فراهم شده است. شاعران مسلمان هم به عنوان دارندگان روح های لطیف و حساس در لابلای ابیات خود، مناجات هایی نغز و دلنشین گنجانده اند که از عمیق ترین فرازهای آثارشان است. در این پژوهش مناجات عطار یکی از شاعران برتر سبک عراقی در الهی نامه مورد بررسی قرار گرفته است. علت انتخاب سبک عراقی به دلیل لطافت طبع و جنبه های غنایی بالای شعر این دوره است. این پایان نامه در شش فصل تنظیم شده است. در فصل اول کلیاتی درباره نیایش و معنای لغوی و اصطلاحی و معادل و مترادف های دیگر آن بیان شده است. در فصل دوم تلاش شده انواع با شیوه های گوناگون مناجات را در ادیان آسمانی بزرگ بررسی و تاحدودی مقایسه شود و بعد به مهم ترین سشیوه های مناجات در دین اسلام می پردازد. در فصل سوم نیایش در دین اسلام بررسی شده و انگیزه عبادت و نیاز انسان به نیایش مورد بحث قرار گرفته است. فصل چهارم به نوع ادبی مناجات در ادبیات فارسی دری به طور کلی و در شعر سبک عراقی به طور جزئی پرداخته شده است. فصل پنجم به بررسی حزئی و موشکافانه انواع نیایش در الهی نامه عطار نیشابوری اختصاص یافته است. در فصل ششم که فصل پایانی این پژوهش را تشکیل مر دهد، نتیجه ای از پنج فصل قبل جمع بندی شده و به رشته تحریر درآمده است . مهمترین نتایجی که از این پژوهش می گیریم عبارت است از این که عطار نخستین شاعر عارف سبک عراقی است و مناجات هایش ویژگی عارفانه دارد. مناجات های عطار در لابلای مثنوی هایش پراکنده و گاه از زبان شاعر و گاه از زبان شخصیت های داستان هایش نقل شده اند. بی پروایی و جسارت و صمیمیتی که در این مناجات ها وجود دارد به آن ها عمق خاصی بخشیده که به خواننده احساس لطافت و اوج بندگی دست می دهد.